Ama is het makkelijkst te omschrijven als een niet-verteerde stof, niet opgenomen door het lichaam en dus afval of gif. Het is daarom stof dat het leven niet meer ten dienst is. Daardoor gaat het gisten en brengt het onbalans in elk van de dosha‘s. Zo wordt de basis gelegd van tal van ziektes. Afvalstoffen gaan vastzitten en belemmeren de groei en stagneren belangrijke lichaamsprocessen. De ama zorgt er uiteindelijk ook voor dat je prana of levenskracht je niet meer voldoende kan helpen.

Waar komen de gifstoffen vandaan? Veel is afkomstig uit de industrie, zoals dioxinen, zware metalen, enzovoorts. Maar ook geneesmiddelen, de vleesindustrie, drugs, schimmels en veel niet-biologisch voedsel levert ama. Stress en depressies zijn de grootste geestelijke bron van vervuiling. En de media doet eveneens een flinke duit in het zakje door steeds meer vervelende beelden uit te zenden in nieuwsberichten en door gewelddadige films.

Hoe kunnen we ons wapenen. Ten eerste is goede voeding belangrijk, omdat we onze natuurlijke afweerstoffen op peil moeten houden. Zij vormen de eerste barrière tegen indringers zoals vrije radicalen. Stoffen die ontstaan wanneer onze spijsvertering onvoldoende werkt. Hier helpen anti-oxidanten, die je vooral kan vinden in vers fruit maar ook in bijvoorbeeld groene thee of kurkuma. Zij helpen het glutathiongehalte op peil te houden waardoor het verouderingsproces wordt tegengegaan. Verder kun je ontslakkingsmethoden toepassen waarmee je actief zorgt dat afvalstoffen het lichaam verlaten. De Ayurveda typeert twee soorten gifstoffen, namelijk degene die door hitte en degene die door vocht ontstaan.

Reiningsprocessen en ontslakken

Even iets over reinigingsprocessen en ontslakken. Ze zijn zeer trendy en vooral bij de gezondheidsbewusten onder ons is het erg populair. Toch hoeven we niet zo vaak te kuren als men zou denken. Soms is een krachtgevend middel al voldoende om je lichaam net even dat zetje te geven waardoor het oude energiepeil weer terugkomt. Het lichaam reinigt zich dan zelf en is in evenwicht. Dan weer veel eten en daarna lang vasten is een ritme dat sterk in onbalans is. Het sleutelwoord hier is gematigdheid.

- Voeding en methoden die de darmen reinigt

Triphala, gember, zwarte peper, komijn, koriander, venkel
Alle goede (biologische) voeding helpt reiniging van de darmen
Ontslakkingskuren

- Voeding die de lever helpt ontgiften

Broccoli, bloemkool, boerenkool, spruitjes
Ui, knoflook
Kurkuma, chili, kruidnagel, karwij, dille, rozemarijn, neem, andrographis
Sinaasappel, mandarijn, citroen
Vitamine C, B1 en B6
Aloë-verasap

- Voeding die de longen schoonmaakt

Gember, trikatu, pippali, zwarte peper, zoethout, kaneel, tijm, anijszaad, heemstwortel
Ghee, amandelen, amandelmelk, pijnboompitten, tahin
Chyawanprash
Daarnaast kun je je longen goed reinigen door een yoga-ademhalingsoefening genaamd kapalabhati, waarbij er krachtig lucht wordt uitgeblazen door de neus.

- Kruiden die de geest stabiel maken

Brahmi (verkoelend kruid voor zenuwen en geest; bevordert helder denken)
Vacha (tegen verslaving, met goede begeleiding van een arts)
Kurkuma (laat de geest stromen)
Gotu kola (verwijdert restanten van drugs uit de lever)
Ashwagandha (herstelt het zenuwstelsel)
Shatavari (voor mentaal evenwicht en herstel van emotionele gevoeligheid)
Valeriaan (kalmerend)
Guggul (verwijdert pesticiden en zuivert dieper gelegen weefsel)

- Het reinigen van de huid

Kurkuma, guduchi, kamille, brandnetel, klis, gotu kola, neem
Aloë-verasap (te samen met bovenstaande kruiden; vervoert de kruiden naar de huid)
(Zelf)massage met warme sesamolie, na 10 minuten intrekken even afdouchen

- Kruiden voor de gewrichten

Boswellia (schraapt als het ware afvalstoffen van gewrichten)
Kurkuma (bij schouderpijn; maar ook huidzuiverend, bij menstruatiepijn, reumatische pijn)

Volg als je wil ontslakken een week lang een speciaal dieet en doe dat rond de nacht-eveningsdagen (21 maart of 21 september). Focus je smaken daarbij meer op scherp, bitter en wrang.

Granen: gerst, quinoa, gierst, rogge, basmatirijst en kicharee (weinig of geen tarwe en haver)
Peulvruchten: mungbonen
Groenten: Broccoli, spinazie, boerenkool, gestoomde kiemen; geen paddenstoelen of wortelgroenten
Fruit: (enkel zuur) citroen, limoen, cranberry, grapefruit
Noten en zaden: pompoenpitten (geen noten)
Vlees en vis: geen vlees, vis, schaaldieren en geen vleesvetten
Zuivel: Soms kan geitenmelk, beetje ghee (geen zuivel en eieren)
Oliën: geen olie (eventueel klein beetje lijnzaadolie of mosterdolie)
Zoetstoffen: Honing maximaal 2 theelepels per dag (geen suikers)
Supervoeding: chlorella en microalgen
Dranken: thee van gember, kaneel, kardemom, venkel, (geen koffie, enkel paardebloemwortelkoffie)

Bij vasten doe je standaard altijd het volgende. Drink veel warm water en kruidige theesoorten die afvalstoffen verbranden (kaneel, gember, kruidnagel). Slaap regelmatig en op vaste tijd en vermijd sterke prikkels van buitenaf (tv, radio, nieuws). gebruik triphala of wonderolie als laxeermiddel. Eén theelepel is al voldoende. Langzaam terug naar je oude ritme. Bedenk dat voor elke dag vasten een overgangsdag gerekend wordt. Denk er goed over na als je wilt gaan vasten en besteed er tijd en aandacht aan.

- Vata en vasten

Vata vast maar voor korte tijd, tussen 1 en 3 dagen. De vata blijft altijd iets eten (rijst, mungbonensoep, kicharee). Langer vasten brengt de vata uit balans.

- Pitta en vasten

Pitta vast voor 1 tot 3 dagen en drinkt daarbij vruchten- en groentesappen. Ook kan mungbonensoep gegeten worden. Een pitta neemt vooral veel rust.

- Kapha en vasten

Kapha kan langer vasten en heeft het meeste baat hierbij. De kapha eet mungbonensoep of enkel heet water en kruidenthee.

”Wanneer voedsel niet wordt verteerd omdat de spijsvertering in gebreke blijft, ontstaat er een onbalans en hoopt het zich op in de maag. Dat kennen we als ama.”